Actuele stand van zaken: er komt een nieuw boa-stelsel aan. Met de Kamerbrief van 2 oktober 2025 heeft de minister van Justitie en Veiligheid bevestigd dat er een nieuw boa-stelsel komt.
De aanleiding: het huidige stelsel, met zes uiteenlopende domeinen, is versnipperd en soms onduidelijk. De rol van boa’s in de openbare ruimte is de afgelopen jaren sterk gegroeid, waardoor behoefte ontstond aan een steviger, duidelijker en professioneler kader. Het nieuwe stelsel moet in 2028 volledig operationeel zijn. Gemeenten zullen de eerste veranderingen waarschijnlijk al vanaf 2026 merken, onder andere in bevoegdheden, toezicht en opleiding.
Kern van de vernieuwing: meer armslag voor de boa, maar ook hogere eisen aan professionaliteit, mentale stabiliteit en begeleiding.
Waarom een nieuw stelsel?
Het huidige boa-bestel bleek in de praktijk:
- versnipperd (zes domeinen met verschillende bevoegdheden),
- onvoldoende duidelijk voor burgers en ketenpartners,
- en soms beperkend voor boa’s die in onvoorspelbare situaties moesten optreden.
Het nieuwe stelsel brengt daar verandering in via drie grote koerswijzigingen:
- Van zes naar twee hoofddomeinen
De losse domeinen worden samengevoegd tot:
- Handhaving in de publieke ruimte
(o.a. leefbaarheid, milieu, verkeer, openbare ruimte, openbaar vervoer) - Handhaving van specialistische wetgeving
(o.a. leerplicht, sociale wetgeving, rijksinspecties)
Hiermee krijgt vooral de boa in de publieke ruimte een brede, generieke bevoegdheid, waardoor handelingsverlegenheid wordt verkleind en samenwerking eenvoudiger wordt.
- Uniformere, duidelijkere bevoegdheden
Boa’s in de publieke ruimte krijgen voortaan een eenduidig takenpakket. De focus blijft op leefbaarheid, toezicht, opsporing van lichte strafbare feiten en signalering—niet op openbare-ordehandhaving (dat blijft de taak van de politie).
- Aandacht voor professioneel werkgeverschap
Gemeenten worden verantwoordelijk voor:
- kwaliteitsborging,
- nazorg en mentale ondersteuning,
- toetsing van geschiktheid,
- en structurele (na)scholing via een doorlopende leerlijn.
Geweldsbevoegdheden: wat verandert er?
Boa’s krijgen steeds vaker te maken met agressie en onvoorspelbaar gedrag in de publieke ruimte. Om veilig en professioneel te kunnen optreden, is een herziening van hun uitrusting en bevoegdheden noodzakelijk. Het doel is niet “zwaarder bewapenen”, maar passende bescherming binnen heldere kaders.
Standaarduitrusting voor elke boa in de publieke ruimte
In het nieuwe stelsel krijgt iedere boa:
- een portofoon voor directe communicatie;
- handboeien, onder voorwaarden te gebruiken;
- en de bevoegdheid tot vrijheidsbeperking.
Deze middelen horen voortaan standaard bij de opsporingstaak.
Aanvullende uitrusting
Sommige middelen dienen uitsluitend ter bescherming, niet om geweld toe te passen. Deze zijn géén geweldsmiddelen en hoeven niet via de JenV-procedure te worden aangevraagd:
- Bodycam
- Steekwerend vest
- Kogelwerend vest
Deze middelen vallen onder de verantwoordelijkheid van de werkgever en worden verstrekt op basis van risico’s in de taakuitvoering.
Aanvullende geweldsmiddelen (alleen onder strikte voorwaarden)
De minister onderscheidt duidelijk welke middelen wél als geweldsmiddel gelden. Dit zijn:
- Korte wapenstok
- Pepperspray
Deze vallen onder de landelijke regeling “bewapening boa’s” en mogen alleen worden verstrekt wanneer:
- de taak dit structureel vereist,
- de boa fysiek én psychisch geschikt is,
- er aanvullende opleiding en toetsing plaatsvindt,
- er veiligheidsplannen bestaan,
- en er incidentregistratie en nazorg is.
Belangrijk:
Boa’s blijven níét bevoegd voor openbare-ordetaken.
Alleen groene boa’s hebben in uitzonderlijke situaties toegang tot zwaardere middelen (zoals een vuurwapen), bijvoorbeeld bij natuurhandhaving in afgelegen gebieden.
Waarom mentale stabiliteit centraal komt te staan
Het nieuwe stelsel erkent dat handhaving in de publieke ruimte niet alleen fysiek maar ook mentaal uitdagend werk is. Boa’s kunnen worden geconfronteerd met agressie, emotionele incidenten of escalaties. Daarom worden gemeenten verplicht om structureel aandacht te besteden aan:
- mentale weerbaarheid,
- coaching en begeleiding,
- teamintervisie,
- collegiale opvang,
- nazorg na incidenten,
- en monitoring van werkdruk en belastbaarheid.
De boa moet niet alleen bevoegd zijn, maar vooral mentaal in balans en professioneel handelingsbekwaam.
Het belang van psychologische assessments en stabiliteitsonderzoek
Met de nieuwe bevoegdheden en verwachtingen neemt ook het belang van zorgvuldige selectie toe. Psychologische assessments en stabiliteitsonderzoeken worden steeds vaker ingezet om te beoordelen of kandidaten beschikken over:
- stressbestendigheid,
- emotionele stabiliteit,
- impulscontrole,
- veerkracht,
- en oordeelsvermogen onder druk.
Deze onderzoeken worden uitgevoerd door gekwalificeerde psychologen en zijn bedoeld om te bepalen:
- wie geschikt is voor het werk als boa,
- en welke taak of geweldsbevoegdheid daarbij past.
Psychologische toetsing wordt zo een essentieel onderdeel van professioneel werkgeverschap.
Nazorg: voor duurzame inzetbaarheid en veiligheid
De aandacht voor mentale stabiliteit stopt niet na de selectie. Het nieuwe stelsel vraagt van werkgevers dat er structurele nazorg beschikbaar is. Dat betekent:
- gesprekken na incidenten,
- begeleiding door professionals,
- ruimte voor herstel,
- en het voorkomen van uitval door stress of trauma.
Nazorg is daarmee geen luxe, maar een randvoorwaarde voor duurzame inzetbaarheid en veilige handhaving.
Tot slot
Het nieuwe boa-stelsel markeert een duidelijke beweging: van versnippering naar samenhang, van focus op middelen naar aandacht voor mensen.
Boa’s krijgen meer handelingsruimte – maar ook hogere eisen aan professionaliteit, mentale stabiliteit en verantwoord optreden.
Wie investeert in mentale stabiliteit, investeert in veiligheid. De vraag is daarom niet óf psychologische toetsing en nazorg belangrijk zijn, maar of we het ons nog kunnen permitteren om zonder te doen.